ලියන රාලගේ ලියමන ෴

  මෙණ්ඩක කීවේ එළුවාටය. එළුවා යනු සිංහලයාට ද සමාන පදයකි. නමුත් මෙහි එළුවා යැයි කීවේ අං සහිත කකුල් හතරේ එළුවා ගැනය. මෙණ්ඩක යනුවෙන් අදහස් කරන්නේ හුදෙක් එළුවාම නොව එම වර්ගයට අයත් සතුන්ය. එම වර්ගයට අයත් සතුන්ට අං දෙකක් ඇත. ඌ පහර දෙන විට එකවර අං දෙකෙන්ම අනියි. එක අනකින් බේරුණාට පලක් නැත. අනෙක් අන ඇවිත් වදියි. අං දෙකෙන්ම අනින්නේ එකම ඉලක්කයකට වීම එයට හේතුවයි. එලෙස අං දෙකෙන් අනින විට කළ හැකි කාර්යයන් දෙකකි. පළමු වැන්න නම් අං දෙක නොවදිනා ලෙස තමා ඉවත් වී මෙණ්ඩකයාට බොරු ඉලක්කයක් පෙන්වීමය. ස්පාඤ්ඤයේ ගොංපොර තරඟවලදී සිදු වන්නේ මෙයය. රතු රෙද්දක් වනා ගවයාව ගොනෙක් කොට බොරු ඉලක්කයක් වෙත අනින්න සලස්වයි. දෙවැනි ක්‍රමය නොහොත් බුදුරජාණන්වහන්සේගේ ක්‍රමය නම් අනින්න එන විට අං දෙකෙන් අල්ලා මෙණ්ඩකයාව නතර කිරීමයි. එය කිරීමට නම් ඉතා ශක්තිමත් පුද්ගලයෙකු විය යුතුය. කලබල වීමට කාරණයක් නැත. බුදුරජාණන්වහන්සේ මේ කතා කරන්නේ ගොංපොර ගැන නොව ගොන් විලස ප්‍රශ්න මතු කරන මුග්ධයන් මෙල්ල කරන විදිහ ගැනය. සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේ උභතෝකෝටික ප්‍රශ්න යැයි හදුන්වන මෙම ප්‍රශ්න බෞද්ධ තර්කශාස්ත්‍රයේදී ‘මෙණ්ඩකප්‍රශ්න’ ලෙස නම් කෙරේ. එනම් ‘

  සිංහල ගොවියා අමුඩේ ගැහුවාම ඉදිරිපසින් ලේන්සුවක් එල්ලුවා සේ සම්පූර්ණ ලිංගේන්ද්‍රිය ද අවට ප්‍රදේශය ද වැසී යයි. (අමුඩය දැකල නැති අය විශ්වකෝශයක් බලන්න). නමුත් ඔහුගේ තට්ටම් දෙක නොවැසී හුදෙක් ගුදමාර්ගය පමණක් වැසී යයි. මේක දැකපු සුද්දා (ඉංග්‍රීසියෙන්) 'අමුඩ ගහන එක මහ ලොකු දෙයක් ද මෙන්න මෙහෙමනේ අමුඩ ගහන්නේ කියා', ඉන වටේ නූලක් ගැටගසා ලේන්සුවක් ගෙන ඉස්සරහින් එල්ලා ගත්තලු. බැලූ බැල්මටම වැඩේ හරි. නමුත් හුළඟට ලේන්සුව උඩ යන විට සුද්දාගේ 'සැට් එක' එළියේ ය. තමාට වැරදුණ බව සුද්දාට තේරුණේ එවිටය. නිවැරදි හැදෑරීමක් නැතිව කරන දේ බලාගෙන සිට තමාටත් කරන්න පුළුවන් යැයි කියා අනාගන්නා අයට සුද්දාගේ අමුඩ ගැහිල්ල මතක් කර දෙන්නේ ඒ නිසාය. බුදුදහමට අනුව සියලු සතුන් ඝාතනය කිරීම වරදකි. පාපයකි. නමුත් මස් කෑම ගැන විරෝධයක් පළ කොට නැත. ත්‍රිකෝටිපාරිශුද්ධිය ගැන දේශනා කර තිබේ. මේ ගැන අපි පසුව කතා කරමු. එහෙනම් ඇයි මේ හරකාට විශේෂ තැනක්. ඇයි කුකුළා පව් නැද්ද කියා අසන තත්වයට අද ප්‍රශ්නය දුර දිග ගොස් ඇත. එයට එකම හේතුව අනගාරික ධර්මපාලතුමාගේ ගවමස් විරෝධය නැවත ගෙන එන්නට වෙර දැරූ අපේ බෞද්ධයන් හැදෑරීමකින් තොරව අමු