‘දොරමඩලාව‘ කියන්නේ මේ රටේ පොදු ජනවිඥානය අවුල් කරන්න අතිශයින් දායක වුණු රූපවාහිනී වැඩසටහනක් බව අමුතුවෙන් කියන්න ඕනේ නැහැ. මං එහෙම කියන්නේ කිසියම් විෂයක්ෂේත්‍රයක ප්‍රවීණයන් ගෙන්වාගෙන ඒ අයගේ ප්‍රවීණත්වයට අදාළ විෂය හරහා ප්‍රශ්න මතුකරමින් වැඩසටහන කරනවා වෙනුවට බොහෝවිට සිදුවන්නේ කුමන හෝ ක්ෂේත්‍රයක යමක් කමක් උගත් අය ගෙන්වා ගෙන මොනවා හෝ දෙයක් ගැන කතා කිරීම ඔවුන්ගේ පුරුද්ද වී ඇති නිසා. මේ නිසා, ඉතාම සාර්ථක ලෙස වැරදි වූ අභූත වූත් තොරතුරු සමාජගත කරමින් රටත් සමාජයත් විනාශ කරන්න ‘දොරමඩලාවට‘ ඇත්තේ අපූරු හැකියාවකි.
අපගේ බුදුරජාණන්වහන්සේගේ නම වන ‘ගෞතම‘ (පාලියෙන් ලියන විට ගෝතම) යන්න විකෘති කරමින්, මැදගොඩ අභයතිස්ස, සුමනපාල ගල්මංගොඩ, අත්තනායක එම්. හේරත් වැනි අය සිදු කළ මහා වියවුලක් නිරවුල් කිරීමටයි මං මේ ලිපිය ලියන්නේ. මං අද මේ කියන්න සූදානම් වන ගැටලුව පාසල්, දහම්පාසල් මට්ටමේ සිට විශ්වවිද්‍යාලය මට්ටම දක්වා ඔඩු දුවා ඇති පිළිලයක් වන නිසා මා ඉදිරිපත් කරන නිවැරදි කිරීම වඩා සාර්ථකව සමාජය වෙත ගෙන යාමට ඔබ සැම උපකාරී කරන බව මම විශ්වාස කරමි.
ඔවුන් පෙන්වා දී ඇති පරිදි, ගෞර් (හෙවත් පාලියෙන් ‘ගෝ‘) යනුවෙන් දැක්වූයේ ගොනා හෙවත් හරකාය. ‘තම‘ යන ප්‍රත්‍යය අගට යෙදීම නිසා ‘උත්තම‘ හෝ ඉහළම යන අර්ථය ලැබේ. ඒ අනුව ගෞතම යනු ගවයන්ගේ උත්තමයා, ගවයන්ගේ නායකයා වැනි තේරුමක් දෙන පදයක්. කොටින්ම කීවොත් ඔවුන් කියන්නේ ‘ගෞතම‘ යනු ගොන්රජා වැනි තේරුමක් දෙන පදයක් බවයි. මෙහෙම අර්ථකථනයක් දීලා අනතරුව තමාගේ ගොන්කතාව වහගන්න තව තව ගොන් කතා කීම මේ උගතුන්ගේ සිරිත නිසා, තමන් කළ වරද සාධාරණීකරණය කිරීමට කියා සිටියේ, ගොනා යනු එවක භාරත සමාජයේ ගෞරවාන්විත චරිතයක් බවත්, ගොන්රජා ලෙස ගෞතම යන්න වටහා ගැනීම වරදක් නොවන බවය.
නමුත් සැබෑව නම් මෙයය.
ගෞර් යන්නට යාස්කගේ නිරුක්තශාස්ත්‍රයේ සිට (එනම් බුද්ධකාලයේ සිට), අමරකෝශය, මේදිනි කෝශය ඇතුළු මේ දක්වා අර්ථකථන සැපයූ විවිධ ආචර්යවරු තේරුම් විශාල සංඛ්‍යාවක් ලබා දී ඇත. ඒ අතර ලබා දුන් එක් අනිවාර්ය අර්ථයක් නම්, ‘රශ්මිය‘ ‘ආලෝක කිරණ‘ යන්නය. එම රශ්මිය යන පදයට ‘ඉහළම‘ යන අර්ථය ඇති ‘-තම‘ යන තද්ධිතප්‍රත්‍යය එකතු කිරීමෙන් (ගෞ + තම) රශ්මියෙන් අධිකම යන අර්ථය ලැබේ. මේ අනුව උපචාර වශයෙන් රශ්මියෙන් අධිකම දෙය ‘සූර්යයා‘ වන බැවින් ‘ගෞතම‘ යන්න සූර්යයා යන්නට සමාන වචනයකි.
අපි දැන් මේ අර්ථකථනය කෙතෙක්දුරට නිවැරදි වේදැයි බලමු.
සුත්තනිපාතයේ අට්ඨකථා පාඨයක් සහ ථේරගාථා අට්ඨකථා පාඨයක් එකට ගෙන සසඳා බලන ‘නිරුත්තිදීපනී‘ කරුවා අපට මෙසේ කියයි. ‘ආදිච්චෝ නාම ගොත්තේන‘ (බුදුරජාණන්වහන්සේ ගෝත්‍රයෙන් ආදිත්‍ය නම් වේ). ආදිත්‍ය කියා කියන්නේ සූර්යයාට සමාන වචනයකි. ඒ අනුව මෙයින් කියන්නේ උන්වහන්සේ සූර්යවංශිකයෙකු බවයි. ඉන්පසුව එම කෘතියම ‘ගොත්තේන ගෝතමෝ නාම‘ යනුවෙන් උන්වහන්සේ ගෝත්‍රයෙන් ‘ගෞතම‘ නම් වේ යනුවෙන් දක්වයි. මුලින් ගෝත්‍රයෙන් ‘සූර්ය‘ වන බව දක්වා ඒත් සමගම ගෝත්‍රයෙන් ‘ගෞතම‘ වේ යැයි දැක්වීමෙන් පෙනෙන්නේ ‘සූර්යයා‘ සහ ගෞතම යන පද සමාන වචන ලෙස නිරුත්තිදීපනී කරුවා පෙන්වා දෙන බවයි. එය අටුවා මතය බවත් ඔහු පෙන්වා දෙයි.
බුරුමයේ භාවිත වන සද්දනීතිව්‍යාකරණයේ නාමකාණ්ඩයේදී මේ බව ඉඳුරාම ප්‍රකාශ කර ඇත. ‘ගෝතමෝ ආදිච්චබන්ධූ‘ - ගෞතම යනු සූර්යවංශයේ නෑයාය - යනු එහි හමුවන ප්‍රකාශයයි.
සද්දනීතිකරුවා දක්වන මේ විග්‍රහය මහානිද්දේසපාළියේ තුවටක සූත්‍ර නිර්දේශයේ ඉතා පැහැදිලිව පෙන්වා දී ඇත. ආදිච්චෝ වුච්චති සුරියෝ. සුරියෝ ගෝතමෝ ගොත්තේන. භගවාපි සුරියස්ස ගොත්තඤ්ඤාතකෝ ගොත්තබන්ධූ. තස්මා බුද්ධෝ ආදිච්චබන්ධූ - ආදිත්‍ය කියන්නේ සූර්යයාට. සූර්යයා යනු ගෝත්‍රවශයෙන් ගෞතම යන්නයි. භාග්‍යවතුන් වහන්සේ ද එකී සූර්ය නම් වූ ගෝත්‍රයේ (එනම් වංශයේ) නෑයන් අතරින් උපන් බැවින් එම ගෝත්‍රයේ නෑයෙකි. එබැවින් බුදුරජාණන්වහන්සේ සූර්යවංශිකයෙකි.
මෙම සූර්යවංශය වෙනත් එකක් නොව රඝුවංශ මහාකාව්‍යය, පුරාණග්‍රන්ථ ආදියෙහි හමු වන මනු නම් රජතුමාගෙන් පැවැත එන වංශයය. නමුත් මෙහි මනුගෙන් පසුකලෙක රජ බවට පත් ඉක්ෂ්වාකු නම් රජතුමා බෞද්ධයන් අතර ප්‍රසිද්ධය. සිංහලබෝධිවංශ කතුවරයා පළමු අභිසම්බෝධිකථාවේදීම මේ ගැන විශාල විස්තරයක් සිදු කරයි. මේ ඉක්ෂ්වාකු යන්න පාලියෙන් ලැබෙන්නේ ඔක්කාක කියාය. අපදාන අට්ඨකථාවේ මෙසේ එයි. ඔක්කාකරඤ්ඤෝ පරම්පරාගතරාජකුලේ උප්පන්නෝ සකලජම්බුදීපේ පාකට රාජකුලේ උප්පන්නෝ වා ගොත්තවසේන ගෝතමෝ නාම සත්ථා - ඉක්ෂ්වාකු රජතුමාගේ පරම්පරාවට අයත් රාජකුලයේ ඉපදුණා වූ එනම් මුළු දඹදිවටම ප්‍රසිද්ධ වූ රාජකුලයේ ඉපදුණා වූ යන අර්ථයෙන් හෝ ගෝත්‍රවශයෙන් හෝ ශාස්තෘෘන් වහන්සේ ගෞතම නම් වන සේක.
ලලිතවිස්තරයේ 15 අධ්‍යායට අනුව බුදුරජාණන්වහන්සේ ගෞතම වන්නේ ගෞතමී නම් වූ ප්‍රජාපතියගේ පුතා වීම නිසාය. එය ද පැරණි භාරතීය චාරිත්‍රයකි. මහාභාරතය ගැන යම් මතකයක් ඇති අය දන්නා කාරණයක් නම් ‘කර්ණ‘ නම් ධනුර්ධරයාව ‘රාධේය‘ යන අපර නාමයකින් හැඳින් වූ බවය. එයට හේතුව ඔහුගේ සුළුමව ‘රාධා‘ නම් වීමය. අර්ජුනව ද කෞන්තේය යන නමින් හඳුන්වා ඇත. ඔහුගේ මවගේ නම ‘කුන්තී‘ ය. මේ ආකාරයට මවගේ නමට අපත්‍ය තද්ධිතප්‍රත්‍යයක් එක් කොට එය පුරුෂලිංගයේ වරනඟා පුතාගේ නම සාදා ගනී. ඒ අනුව ගෞතමීගේ පුතා ගෞතම විය හැක. නමුත් දීඝ. මහාපදාන සූත්‍රයේ දී බුදුරජාණන්වහන්සේම තමන්වහන්සේ ගැන හඳුන්වාදීමේදී ‘අහං එතරහි අරහං සම්මාසම්බුද්ධෝ ගෝතමෝ ගොත්තේන අහෝසිං - දැන් වනාහි අරහං සම්මාසම්බුද්ධ වන මම ගෝත්‍රයෙන් ගෞතම නම් වූයේය - කියා දේශනා කරන බැවින් මෙම ලලිතවිස්තර කථාව අපට එතරම් වැදගත් නැත.
සාරාංශය මෙසේය. බුදුරජාණන් වහන්සේට ගෞතම කියා කීවේ උන්වහන්සේ සූර්යවංශයේ උපන් කෙනෙකු වූ නිසාය. ගෞතම යනු අර්ථවශයෙන් ද නිරුක්ති වශයෙන් ද සූර්යයාට සමාන වචනයකි.
මා මෙන්ම ඔබ හිතනවානම් නිවැරදි දැනුම සමාජගත විය යුතුයි කියා කරුණාකර මේ ගැන දන්නා හැම දෙනාටම කියා දෙන්න. ගෞතම යන්නට ‘මහගොනා‘ ‘ගොන්නායකයා‘ වැනි අර්ථකථන දීමෙන් වළකින්න, අනෙක් අයවත් වළක්වන්න.
බර්ට්‍රම් ජී. ලියනගේ.
its very useful explanation. I am sorry i cannot type in sinhala right now. but i cant wait to appreciate you. so decide to make this comment in english. I do not 100% agree with your judgement about Doramadalawa. but person who comes can express their own vision. i understand that is not good specially its watching by student. based on that we can say whole program is useless. however you explanation is other view of that.. and close to what we believe.
ReplyDeleteThanks for your kind comment (I mean it). Doramadalawa at the beginning was very useful but later on it starts to suffer from political bias and Hasantha's own fantasy. The biggest problem I have noticed is Hasantha does not know who are the experts to talk about a given topic. Sometimes, for instance, before Buddhist scholars he asks questions pertaining to psychology. He/she may know psychology. But in a TV program it should not be the way, because it degrades the quality of the program.
DeleteGotama is not a name. It is an adjective (naamapada). The quality implied is hardwork. Highest among those who have viryadhika. Gotama is also the name of a clan of 'samana'. There is also the feminine for 'gotmmii'. What about the translations of 'Sinhanada' as lion's roar', Buddhanaga Buddha-naya. and so on.
ReplyDeleteThe people that you mention in the above post haven't even got the smell of the Dhamma of the Lord Buddha.
Doramadalawa is a joke. The people that is mentioned are part of junta to control and change things to suit political ends. This is a matter that should be taken up with the Government.
very good. well written
ReplyDeleteBohooma hoda artha kathanayak.
ReplyDeleteමා ගේ මෙම අදහස හුදෙක් දැන ගැනීම සදහා මිස ඔබ ගේ අදහස විවේචනය සදහා නො වන බව සැලකුව මැනවි. කිසියම් පදයක අර්ථය භාවිතයෙන් විනා නිරුක්තියෙන් සෙවීම නිවැරදි අර්ථ ග්‍රහණයට බාදා පමුණුවන්නේය යනු මා ගේ විශ්වාසය යි. ඔබ ගේ අර්ථ දැක්වීම අනුව ගෞතම යන්නට භාවිතාර්ථයෙන් එනම් ත්‍රිපිටකයේ යෙදී ඇති අරුතින් මම අතිශය ප්‍රොමාදයට පත්වෙමි. මා දන්නා පරිදි ත්‍රිපිටක භාෂාවේ බොහො වචනවලට එයට අනන්‍ය නිරුක්ති කථන දක්නට ඇත. මම එය අර්ථ පුනවිග්‍රහය (Semantic reanalysis) ලෙස දක්වන්නට කැමැත්තෙමි.
ReplyDeleteIf you say something like this to Prophet Mohamed you will be beheaded. Some of our so called well educated as mentioned above (Dormadalawa) are swollen headed idiots without any commonsense.
ReplyDelete